NAIROBI – Prinses Ariane slaat de viering van koningsdag dit jaar over. Volgens haar moeder Máxima komt ze niet naar Doetinchem met de familie omdat ze zich voorbereidt op haar examen. Twee jaar geleden ontbrak haar oudere zus Alexia om dezelfde reden op de nationale feestdag in Rotterdam. Aan het einde van het staatsbezoek aan Kenia sprak de koningin met enige weemoed over een empty nest ten paleize, een ’leeg huis’, omdat alle drie de dochters het ouderlijk onderkomen voor studie hebben verlaten.
De koning blikte donderdagmiddag tevreden terug op de visite aan Kenia. Hij benadrukte dat hij op meerdere momenten de beladen mensenrechtensituatie tijdens het staatsbezoek heeft besproken. In de zomer kwamen tientallen mensen om het leven nadat met name jongeren de straat op gingen om te protesteren tegen het regeringsbeleid.
Het thema werd als eerste aangekaart bij president Ruto. Willem-Alexander wilde niet in detail ingaan op diens reactie, maar stelde wel dat Kenia voor de uitdaging staat het vertrouwen van de jongere generatie in de rechtstaat te herwinnen. Dat wordt in het land zelf ook gevoeld, merkte de koning.
Hij besprak de mensenrechtensituatie in de ochtend ook bij het Hooggerechtshof in Nairobi. Daar kreeg het paar een rondleiding door het Justitie-museum en sprak onder meer met de opperrechter.
Daarna werd het koningspaar in een trainingscentrum van de Keniaanse defensie bijgepraat over vredeshandhaving door missies van de Verenigde Naties en de Afrikaanse unie.
De meeste indruk maakt donderdag evenwel een gesprek met de ’mothers of Nairobi’, negen vrouwen die familieleden zijn kwijtgeraakt nadat hun dierbaren werden gerekruteerd door de Islamitische terreurorganisatie Al Shabaab. Sommigen gingen vrijwillig vechten in het buurland Somalië, anderen werden daartoe ontvoerd.
„Op een dag kreeg ik een bericht: je zoon is dood”, begint de eerste dame haar verhaal. Nadat duidelijk was dat hij voor Al Shabaab had gevochten, keerde haar omgeving zich door de keuze van haar zoon massaal tegen haar. Daardoor had ze niet alleen te maken met verdriet en onzekerheid, maar verloor ze ook haar baan en wilde niemand meer iets met haar te maken hebben. „Ik raakte alles kwijt.”
Haar verhaal komt binnen bij de Nederlanders. Als ze klaar is, is het even stil. De Oranjes kijken elkaar aan. Máxima probeert snel met een vraag te komen, gevolgd door de koning. Maar er komt nog meer. Alle vrouwen vertellen angstaanjagende ervaringen over dierbaren die ten prooi vielen aan het gif van islamitische terreur. Een van hen krijgt het te kwaad en moet haar verhaal staken. De rest van de ontmoeting staart ze verdoofd voor zich uit.
Máxima wil weten hoe de terreurorganisatie te werk gaat bij de rekrutering. Wat zijn de eerste signalen dat het mis gaat? Geld kan een motivatie mannen voor de strijd te verleiden, weet een weduwe.
Een ander vertelt hoe haar man in de moskee werd aangepraat dat hij voor zijn religie zou gaan vechten. „Ze zeiden tegen hem: kom! Je krijgt een wapen en wat je maar wil. Laat Kenia maar achter.” Het gebeurt heel geraffineerd. De ronselaars verdiepen zich in de zwakke plekken van de mannen en bieden hen daar een oplossing. Dan volgt isolatie, dus afzondering van het gebruikelijke leven. Of ineens heel veel van huis zijn. Ze verdwenen stuk voor stuk en kwamen niet meer terug.
„Het is veel om te verhapstukken”, erkent de gesprekleidster richting koning en koningin. Maar er is ook een lichtpuntje te ontwaren. Door er met elkaar over te praten wordt het leed enigszins verzacht. En kunnen moeders of weduwen sneller aan geestelijke gezondheidszorg komen.
De koning bedankt de vrouwen voor hun verhalen. Maar de gespreksleidster bedankt ook de koning. De Nederlandse ambassade ondersteunt dit vrouwennetwerk uit de subsidiepot voor internationale veiligheid. En hoewel Den Haag het mes zet in tal van hulpprojecten, blijft dit initiatief nog tenminste twee jaar door Nederland ondersteund.
Bron: De Telegraaf 20 maart 2025
